Begrijpend lezen groep 5 neemt al andere vormen aan. Het begrijpend lezen in groep 5 is echt een vak. Vaak onderdeel van taal, soms ook echt een eigen vak. Op sommige scholen wordt daar een complete lesmethode voor aangeschaft (zoals Grip op Lezen). Andere scholen houden het bij hoofdstukken Taal Verkennen, Tekstbegrip of Begrijpend Lezen binnen de vaste taalmethode. Hoe dan ook, begrijpend lezen in groep 5 bereidt kinderen voor op begrijpend lezen in de bovenbouw.
In groep 5 wordt een start gemaakt met enkele belangrijke vaardigheden op het gebied van studerend begrijpend lezen. We bespreken de belangrijkste vaardigheden in dit artikel.
Inhoud
Begrijpend lezen groep 5: Het begint met tekstsoorten
Begrijpend lezen in groep 5 gebeurt aan de hand van de volgende tekstsoorten:
- Verhalende teksten
- Informatieve teksten
- Teksten met een mening
- Teksten die je willen overtuigen
- Handleidingen en gebruiksaanwijzingen
Kinderen moeten van een tekst aan kunnen geven wat voor soort tekst het is. Zij moeten dus voorbeelden kunnen kennen van alle voorgenoemde tekstsoorten.
Waar gaat de tekst over? Voorkennis en voorspellen.
Ook voorkennis speelt bij begrijpend lezen in groep 5 een grote rol. Van tevoren moeten kinderen hun voorkennis gebruiken om te bepalen waar een tekst over zal gaan (voorspellen). Ze kijken hier naar de illustraties (vaak nog rijkelijk aanwezig), maar ook naar de kopjes van de tekst, de titel en de inleiding. Deze vaardigheid wordt al in groep 4 aangeleerd, maar tijdens begrijpend lezen in groep 5 versterkt.
In de lessen wordt hier vol op ingezet. Dat doen leerkrachten door een tekst eerst globaal te laten lezen. Dat globale lezen betekent dat kinderen naar de tekst kijken, zonder die inhoudelijk te lezen. De focus ligt dan ook op dik gedrukte woorden, kopjes, bijschriften van afbeeldingen en afbeeldingen of foto’s. Op die manier gaat in het hoofd van een kind een en ander leven en wordt voorkennis vanzelf geactiveerd.
In ons gratis oefenboekje voor begrijpend lezen groep 5 staan ook twee korte teksten die de voorkennis activeren en gericht vragen om wat er nog komen gaat.
Verbanden leggen
Verwijswoorden en signaalwoorden zijn bij begrijpend lezen in groep 5 erg belangrijk. Ze dienen namelijk om verbanden te leggen. Zo moeten kinderen in groep 5 kunnen aangeven naar welke situaties een verwijswoord verwijst. Zoals in deze tekst:
De scooter kwam met veel herrie de straat inrijden. De bestuurder had een groene helm op. Vince herkende hem direct.
Naar wie verwijst “hem”?
Het signaalwoord geeft vaak oorzaak en gevolg aan, een doel en middel of een probleem en oplossing. Bijvoorbeeld:
Door middel van een recente update deed mijn telefoon het weer.
Conclusies trekken en samenvatten
Ook moeten kinderen conclusies kunnen trekken uit een tekst. Begrijpend lezen in groep 5 begint hiermee, omdat het later in de bovenbouw steeds vaker terugkomt. Hoe ziet zo’n conclusie eruit? Stel dat de schrijver in een tekst heel enthousiast is over een bepaald product, dan moet de conclusie zijn dat de schrijver tevreden is. De conclusie kan dan zijn dat de schrijver het product aanbeveelt of probeert te verkopen.
Sommige teksten moeten kort worden samengevat. Kinderen moeten weten welke zinnen deel uitmaken van de kern van de tekst en samen de samenvatting vormen. Hier wordt in groep 6 op verder gegaan.
Moeilijke woorden uit de tekst afleiden
Bij begrijpend lezen in groep 5 komen ook veel nieuwe woorden terug. Het gaat om woorden die kinderen vaak nog niet kennen, maar die ze wel uit de tekst kunnen halen. Ze leren dat ze terug moeten lezen of vooruit moeten lezen omdat daar de betekenis vaak wordt uitgelegd. Ook kan het zijn dat een illustratie het woord verduidelijkt of dat het woord uit meerdere delen bestaat die ook weer tot het goede antwoord leiden.
Context is erg belangrijk. Kinderen moeten weten in welke context ze de tekst moeten plaatsen om de vragen goed te beantwoorden. Die context begint al met het herleiden van moeilijke woorden uit de gegeven teks.t
Structuur van een tekst
Aan het einde van begrijpend lezen in groep 5 wordt van kinderen verwacht dat ze de structuur van een verhaal herkennen. Ze begrijpen dat aan het begin van een verhaal de hoofdpersonen worden geïntroduceerd en dat in het midden van het verhaal (de kern) de belangrijkste gebeurtenissen plaatsvinden en opgelost worden om tot slot een afronding te krijgen. Die structuur herkennen ze dan ook in opgaven.
Dat een uitlegtekst een heel andere structuur heeft, is dan ook vanzelfsprekend.
Begrijpend lezen groep 5. Gratis oefenen?
Begrijpend lezen groep 5 begint met de basis. Maar die basis wordt al wel heel snel uitgebreid. Er valt dan ook veel te leren in groep 5 op het gebied van begrijpend lezen. De kennis die kinderen in groep 5 opdoen voor begrijpend lezen, is de belangrijkste basis voor begrijpend lezen in de groepen 6, 7 en 8.
Wil je je kind goed voorbereiden en helpen met begrijpend lezen groep 5? Download dan ons gratis oefenboekje. Hier staan diverse oefeningen en teksten in om begrijpend lezen groep 5 te oefenen.
){kind=link}