Begrijpend lezen wordt door verreweg de meeste kinderen moeilijk gevonden. Het lezen van lappen tekst en daar dan vragen over beantwoorden of – nog erger – een hoofdgedachte moeten halen, meningen en feiten op moeten sommen, oorzaak en gevolg aan moeten geven, is voor de meeste kinderen een crime.
En dat is jammer, want lezen zou leuk moeten zijn.
Als ouder is het goed om te weten dat begrijpend lezen een vaardigheid is. En vaardigheden zijn te trainen.
In dit artikel geven we je 8 tips om de vaardigheid van begrijpend lezen te zien en effectief te oefenen.
Inhoud
#1 Oefening baart kunst
Lopen, fietsen en zwemmen zijn voorbeelden van vaardigheden die kinderen leren door te oefenen. Lopen komt vanuit de kinderen zelf, fietsen en zwemmen worden door ouders opgelegd. Later zullen kinderen veel meer van die vaardigheden eigen willen maken, denk aan: fietsen, skateboarden, voetballen of turnen. Dit zijn allemaal fysieke vaardigheden, waarbij je je lichaam gebruikt.
Begrijpend lezen is een mentale vaardigheid, waarbij je je hersenen gebruikt. Dat wil niet zeggen dat het niet te trainen is. Die gedachte – oefening baart kunst – kan heel veel verschil maken voor kinderen die begrijpend lezen moeilijk vinden.
#2 Jong geleerd…
Hoe eerder je begint met (begrijpend) lezen, hoe makkelijker een kind het oppakt. Nu hoef je een baby of dreumes echt niet te gaan vragen wat de hoofdgedachte van een tekst is, maar door te beginnen met voorlezen en dit regelmatig te doen, is het voor kinderen “normaal” om te lezen en voorgelezen te worden.
Word je kind ouder, dan kun je wel gerichter vragen stellen en je richten op tip 3: begrijpend luisteren…
#3 Begin met begrijpend luisteren
Kinderen die zelf nog niet kunnen lezen, kunnen wel luisteren. De vaardigheden begrijpend luisteren en lezen verschillen niet veel van elkaar (bij begrijpend lezen moeten kinderen de tekst zelf lezen in plaats van dat die wordt voorgelezen). Door vragen te stellen tijdens het voorlezen kun je je kind gerichter leren luisteren. Stel vooral vragen die nog vrij gesloten zijn, zoals:
- Wat voor weer was het in het boekje?
- Waar ging Nijntje naar toe?
#4 Verschillende tekstsoorten
We zijn het gewend om kinderen voor te lezen uit leuke prentenboekjes en verhaaltjes, maar heb je er wel eens aan gedacht dat je ook andere teksten kunt laten horen? Denk aan de krant, folders en brochures… Zie nu niet voor je hoe je kind bij je op schoot zit en jij zo spannend mogelijk de weekaanbiedingen van de Albert Heijn voordraagt, maar wees een voorbeeld. Laat zien welke informatie je uit een tekst kunt halen door dit hardop te doen. Zoiets als: ‘De druiven zijn deze week in de aanbieding, Thomas. Zullen we druiven gaan kopen?’
Het lijkt misschien poppenkast, maar als je dit vaak doet, zal je kind vanzelf beseffen dat er heel veel informatie uit die foldertjes en andere teksten te halen is.
#5 Speel spelletjes
Een heel andere manier om begrijpend lezen in te vliegen is door spelletjes te spelen. Bordspelletjes zijn een heel mooie manier om oorzaak en gevolg duidelijk te maken. Dit zal je waarschijnlijk niet direct zo benoemen, maar een kind zal dat wel ervaren. Een denksport bij uitstek is schaken, want elke zet is beslissend voor de volgende.
En wat denk je van de spelregels? Die moet je kind wel lezen om het spel te begrijpen…
#6 Wees geen curlingouder
De term “curlingouder” komt niet uit de Luizenmoeder, zoals zovelen denken. Het werd bedacht door de Deense psycholoog Bent Hougaard en beschrijft het type ouder dat altijd problemen gladstrijkt zodat de kinderen er moeiteloos overheen kunnen. De horde-ouder is het tegenovergestelde en laat met opzet obstakels staan, zodat het kind leert omgaan met teleurstellingen.
Als jij als ouder alles steeds uitzoekt, zal je kind niet leren dat zelf te doen. Dus heeft je kind een vraag, wil het ergens naar toe of zoekt het iets? Zeg dan: ‘Zoek het zelf uit!’ en zie wat er gebeurt.
#7 Praat met elkaar
Als je denkt dat dit een inkoppertje is, mag je in je handen knijpen. Bij veel gezinnen is het niet vanzelfsprekend dat er ’s avonds aan tafel (überhaupt aan tafel) wordt gegeten en wordt gesproken. Praat met elkaar over wat er die dag is gebeurd, maar ook wat je hebt gehoord over het nieuws en over de wijk.
Door dit bewust te doen, creëer je je gezonde nieuwsgierigheid en interesse bij je kind en zal het begrijpend lezen vanzelf groeien, zonder dat je er direct mee bezig bent.
Als jullie het hebben over de onrust in het Midden-Oosten, de hoge benzineprijzen en de presidentsverkiezingen van Amerika, is er veel om uit te zoeken en te lezen.
#8 Zie begrijpend lezen, maar overdrijf niet
Leef gewoon. Eigenlijk is dat de belangrijkste gedachte achter begrijpend lezen. Maar wees je wel bewust van hoe begrijpend lezen werkt en hoe kinderen zich “begrip vormen van de wereld om hen heen”. Dan ben je al heel ver. Overdrijf het echter niet door steeds weer een beroep te doen op de vaardigheden rond begrijpend lezen, want dan bereik je eerder het tegenovergestelde.
Net als lopen, fietsen en zwemmen zal ook begrijpend lezen iets worden wat een kind automatisch toepast, zolang je het aandacht, ruimte en vooral tijd geeft.
){kind=link}