Net als dat schrijvers verschillende doelen hebben, zijn er verschillende soorten tekst die je tegen kunt komen als je leest. Begrijpend lezen gaat dan ook in op de diepere betekenis van het begrijpen van deze verschillende soorten teksten.
Welke tekstsoorten komen nu het meeste voor? In dit artikel zetten we de bekendste soorten teksten voor je uiteen.
Inhoud
Het verhaal
Wanneer de schrijver tot doel heeft je te vermaken, zal hij of zij met een grappig of spannend verhaal komen in de vorm van een boek (roman), een kortverhaal, een gedicht of een strip. Deze soorten teksten zijn vaak op één manier te begrijpen, namelijk de wijze waarop de schrijver wil dat je het verhaal leest. De meeste van zulke teksten hebben een hoofdpersoon, een probleem en een oplossing.
Handleiding en gebruiksaanwijzing
Als een schrijver jouw wil leren hoe iets werkt, of uit wil leggen hoe je iets moet doen, wordt er een handleiding of gebruiksaanwijzing geschreven. Dat kan variëren van een recept uit een kookboek tot de wijze waarop je je nieuwe spelcomputer moet aansluiten.
Een handleiding en gebruiksaanwijzing bevatten geen meningen en zijn beschrijvend opgezet. Je ziet voor je wat er moet gebeuren. Bijna altijd staan er ook plaatjes bij die de handelingen ondersteunen.
Informerend artikel
Een schrijver kan het ook leuk vinden om jou iets te leren over een onderwerp of een onderwerp verder uit te diepen. Dat gebeurt in een informerend artikel en kan werkelijk elk onderwerp beslaan. Van een vulkaanuitbarsting tot de Spaanse hoofdstad en van de sport judo tot de president van Argentinië.
Een informerend artikel staat vaak vol met feiten en kan doorverwijzen naar andere bronnen. Je merkt al snel dat een artikel bedoeld is om jou wijzer te maken.
Beschouwingen en recensies
Als de schrijver jou een mening wil laten vormen over een onderwerp, kom je een beschouwing of recensie tegen. In die recensie en beschouwing kan de mening van de schrijver verpakt zitten, maar dat is niet noodzakelijk. Het verschil is dan ook vaak dat de schrijver je wil overhalen zijn mening over te nemen of juist wil dat je zelf na gaat denken over een onderwerp. Een beschouwing bevat doorgaans minder meningen en blijft globaal, terwijl een recensie heel duidelijk de mening van de auteur bevat. Een recensie van een film, boek of restaurant kan jou immers overhalen om het boek te gaan lezen, de film te gaan bekijken of bij het restaurant aan te schuiven.
Ingezonden brief en commentaar
Wanneer de schrijver echt wil dat jij zijn of haar mening overneemt, krijg je een ingezonden brief of commentaar onder ogen. Het doel van die teksten is jou zoveel feiten geven, dat je bijna niet anders kan dan er net zo over denken als de schrijver van de tekst. Deze soort teksten kunnen soms agressief overkomen.
Advertenties en reclames
Een reisverslag over Borneo met informatie over het eiland kan ook tot doel hebben jou te activeren om een reis naar Borneo te boeken. Sommige reclames en advertenties winden er geen doekje som en maken duidelijk dat ze je iets willen verkopen, andere teksten vallen minder op en bevatten veel sluikreclame. Je leest een tekst, raakt enthousiast en koopt een product, zonder dat je door hebt dat je een stukje reclame hebt zitten lezen.
Onderscheid maken?
Wil jij oefenen in het onderscheid maken tussen de doelen van een tekst en de tekstsoorten? Ga dan aan de slag met de uitgebreide oefenboeken voor begrijpend lezen in groep 6, 7 en 8.
